Μιχάλης Κυριακίδης, MD, MSc, Γυναικολόγος Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, Αναπληρωτής Επιστημονικός Διευθυντής Embryolab

Η εξωσωματική γονιμοποίηση είναι μια απαιτητική διαδικασία, σωματικά και ψυχικά. Απαιτεί συγκέντρωση, που καθοδηγείται από την ισχυρή θέληση και το κίνητρο των ζευγαριών να ξεκινήσουν την οικογένειά τους. Για να συνειδητοποιήσει κανείς το βάρος που πρέπει να σηκώσει ένα ζευγάρι, θα πρέπει να κατανοήσει τη διαδικασία.

Τι συμβαίνει λοιπόν στο σώμα μιας γυναίκας (και μην ξεχνάτε και ενός άνδρα) κατά τη διάρκεια της εξωσωματικής γονιμοποίησης;

Ο ειδικός στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, πρέπει να παρακολουθεί και να ελέγχει τις ορμόνες σας. Το πρώτο βήμα είναι η ρύθμιση του κύκλου προκειμένου να αποφύγετε την πρόωρη ωορρηξία. Έτσι, σε αυτή τη φάση, ο γιατρός πρέπει να καταστείλει τις ορμόνες σας. Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες και πρωτόκολλα για τον έλεγχο του κύκλου και οι παρενέργειές τους μπορεί να κυμαίνονται από απλές εξάψεις θερμότητας έως εναλλαγές της διάθεσης. Τα καλά νέα είναι ότι τα πιο πρόσφατα και ενημερωμένα πρωτόκολλα είναι φιλικά προς τον ασθενή και σπάνια θα αντιμετωπίσετε κάποια από αυτές τις παρενέργειες.

Το επόμενο βήμα είναι η διέγερση των ωοθηκών προκειμένου να ενεργοποιηθούν τα ωάρια και αυτό συμβαίνει με ένα άλλο σύνολο ορμονών. Αυτές οι ορμόνες δεν είναι διαφορετικές από αυτές που παράγει το σώμα σας και λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο. Αυτό που αλλάζει είναι η δόση! Ο γιατρός θα χρειαστεί να αυξήσει τα επίπεδα αυτών των ορμονών στην κυκλοφορία του αίματός σας, ώστε να ενεργοποιήσει και να υποστηρίξει τα αναπτυσσόμενα ωοθυλάκια και τα ωάρια. Η διέγερση πολλαπλών ωοθυλακίων θα αυξήσει με τη σειρά της την εσωτερική παραγωγή οιστρογόνων και αυτός είναι ο κύριος λόγος των παρενεργειών. Τα οιστρογόνα μπορεί να προκαλέσουν ζαλάδα, ναυτία, αίσθημα κόπωσης και σίγουρα εναλλαγές της διάθεσης. Στην πραγματικότητα, αυτές οι παρενέργειες είναι παρόμοιες με αυτές που εμφανίζονται κατά την προετοιμασία για εμβρυομεταφορά, για τον ίδιο λόγο. Με την προοπτική ότι οι γυναίκες θα μείνουν έγκυες στο τέλος αυτής της διαδικασίας ευελπιστούμε αυτά τα συμπτώματα να είναι ανεκτά, καθώς και η εγκυμοσύνη έχει τα ίδια συμπτώματα!!! Το σύνδρομο υπερδιέγερσης των ωοθηκών (OHSS) είναι μια πολύ σπάνια επιπλοκή στις μέρες μας (το EMBRYOLAB είναι μια μονάδα χωρίς OHSS για περισσότερα από 7 χρόνια!) αλλά μπορεί να συμβεί σε οποιονδήποτε κύκλο διέγερσης. Ένας ειδικός στην εξωσωματική ξέρει πώς να διαχειριστεί αυτή την κατάσταση και να σας προστατεύσει από τις βραχυπρόθεσμες παρενέργειες. Το θετικό είναι ότι το OHSS δεν έχει μακροχρόνιες παρενέργειες και οι περισσότερες γυναίκες θα ξεχάσουν το πρόβλημα σε λίγες εβδομάδες.

Για τον άντρα, τα πράγματα είναι ελαφρώς πιο απλά, εκτός κι αν χρειαστεί να περάσει και από κάποια μορφή ιατρικής θεραπείας. Μην ξεχνάτε όμως το συναισθηματικό φορτίο που πρέπει να περάσει για να στηρίξει και να βοηθήσει την σύντροφό του κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας.

Και τι γίνεται όταν τελειώνουν όλα αυτά;

Πολλοί θεωρούν ότι κάποια υπολείμματα ορμονών παραμένουν αλλά αυτό δεν συμβαίνει. Εάν σχεδιάζετε μια εμβρυομεταφορά μεταγενέστερα, θα χρειαστεί να περιμένετε την περίοδό σας όπου το σώμα σας θα «καθαρίσει» από τις ορμόνες που έχουν παραχθεί και θα ξεκινήσει από την αρχή. Από την άλλη, εάν επιλέξετε να προχωρήσετε σε εμβρυομεταφορά σε αυτόν τον κύκλο, τότε το σώμα σας παράγει ήδη τις απαραίτητες ορμόνες για να υποστηρίξει τη μελλοντική εγκυμοσύνη μέχρι να δημιουργηθεί ο πλακούντας.

Είναι λογικό για τις γυναίκες να βιώνουν συναισθηματικές αλλαγές στη διάθεση κατά τη διάρκεια της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Αυτό είναι, ως επί το πλείστον, αποτέλεσμα των αυξημένων επιπέδων ορμονών και σπάνια διαρκούν περισσότερο από τον κύκλο εξωσωματικής γονιμοποίησης. Αλλά μην ξεχνάτε ότι δεν είναι μόνο οι ορμόνες. Ένας κύκλος εξωσωματικής γονιμοποίησης είναι μια επένδυση του ζευγαριού και αυτό μπορεί να προκαλέσει άγχος και υποσυνείδητο στρες που θα μπορούσε να προκαλέσει εναλλαγές της διάθεσης. Κατανοώντας την ανάγκη για συναισθηματική υποστήριξη, το EMBRYOLAB διαθέτει μία ψυχολόγο-σύμβουλο στην κλινική του ομάδα για να βοηθά και να καθοδηγεί τα ζευγάρια μας κατά τη διάρκεια του ταξιδιού της εξωσωματικής.

Παρά τις υψηλές προσδοκίες των γιατρών και των ζευγαριών, ορισμένοι κύκλοι εξωσωματικής γονιμοποίησης δεν θα πετύχουν. Μια πολύ συνηθισμένη ερώτηση που πρέπει να απαντήσουμε μετά από έναν αποτυχημένο κύκλο εξωσωματικής γονιμοποίησης είναι «πόσο σύντομα μπορώ να ξεκινήσω τον επόμενο κύκλο». Πριν απαντήσετε σε αυτήν την ερώτηση, πρέπει να κατανοήσετε την αξία μιας αποτυχημένης εξωσωματικής γονιμοποίησης. Οποιοσδήποτε κύκλος θεραπείας παρέχει δεδομένα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον περαιτέρω εντοπισμό του υποκείμενου προβλήματος γονιμότητας και τον εντοπισμό τυχόν ειδικών φυσικών χαρακτηριστικών του ζευγαριού. Αυτό θα βοηθήσει τον γιατρό σας να εξατομικεύσει περαιτέρω την προσέγγισή του στη θεραπεία σας. Μην βιαστείτε, λοιπόν, να προχωρήσετε σε άλλον κύκλο αμέσως. Αφήστε ένα ή δύο μήνες διάλειμμα όχι μόνο για να καθαρίσετε τις σκέψεις σας και το σώμα σας, αλλά και για να βοηθήσετε τον γιατρό σας να επαναξιολογήσει το ιστορικό σας και να τροποποιήσει τη θεραπεία σας εάν είναι απαραίτητο. Ένα ζευγάρι θα μπορούσε ακόμη και να προσπαθήσει να συλλάβει φυσικά κατά τη διάρκεια αυτής της χρονικής περιόδου. Θυμηθείτε ότι περίπου το 17% του ζευγαριών που σχεδιάζει να κάνει εξωσωματική γονιμοποίηση θα μείνει έγκυος πριν ή μεταξύ των κύκλων θεραπείας. Ο πιο πιθανός λόγος είναι ότι το σώμα σας έχει ενισχυθεί από την προηγούμενη θεραπεία, επομένως ρυθμίζει το χρόνο της ωορρηξίας. Ένας άλλος λόγος θα μπορούσε να είναι ότι οι προσπάθειες του ζευγαριού γίνονται πιο συνεπείς και συγχρονισμένες.

Γνωρίζοντας τις αλλαγές που θα υποστεί το σώμα σας κατά τη διάρκεια της εξωσωματικής γονιμοποίησης, συνειδητοποιείτε τη σωματική και συναισθηματική προσπάθεια που πρέπει να επενδύσετε. Το EMBRYOLAB έχει εμπειρία δύο δεκαετιών και είναι αφιερωμένο στο να παρέχει υποστήριξη σε όλα τα ζευγάρια κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους και να τα οδηγεί σε ένα επιτυχημένο αποτέλεσμα.