Ο ακριβής προσδιορισμός της ποιότητας του σπέρματος ενός δότη έχει μεγάλη σημασία για τα ζευγάρια που παρουσιάζουν δυσκολία σύλληψης. Σε μία εξέταση σπέρματος ελέγχονται σημαντικές παράμετροι, όπως:

• Η ποσότητα του δείγματος. Η ποσότητα μίας εκσπερμάτωσης, όταν η συλλογή του δείγματος είναι πλήρης, προσδιορίζει έμμεσα την καλή λειτουργία των αναπαραγωγικών αδένων, όπως του προστάτη και της σπερματοδόχου κύστεως. Η ποσότητα του δείγματος πρέπει να κυμαίνεται από 1,5-6 ml.
• Ο αριθμός των σπερματοζωαρίων. Ο αριθμός των σπερματοζωαρίων που παράγονται σε μία εκσπερμάτωση προσδιορίζουν έμμεσα το επίπεδο λειτουργίας των όρχεων ενός άνδρα. Ο αριθμός των σπερματοζωαρίων πρέπει να ξεπερνά τα 15.000.000 σπερματοζωάρια ανά κυβικό εκατοστό.
• Η κινητικότητα των σπερματοζωαρίων. Τα σπερματοζωάρια, ως προς την κινητικότητά τους, διακρίνονται σε τρεις τύπους: αυτά που εμφανίζουν προωθητική κίνηση, αυτά που εμφανίζουν επιτόπια κίνηση και αυτά που είναι ακίνητα. Σε ένα δείγμα σπέρματος θα πρέπει το σύνολο των σπερματοζωαρίων με προωθητική κίνηση να ξεπερνά το 35% στην πρώτη ώρα παρατήρησης.
• Η μορφολογία των σπερματοζωαρίων. Η μορφολογία των σπερματοζωαρίων είναι ακόμη μία πολύ σημαντική παράμετρος στην αξιολόγηση του σπέρματος ενός δότη. Για τον προσδιορισμό της μορφολογίας τα σπερματοζωάρια υποβάλλονται σε μία ειδική χρώση και στη συνέχεια -με τη βοήθεια μικροσκοπίου- καταμετρώνται τα φυσιολογικής μορφολογίας σπερματοζωάρια σε σχέση με εκείνα που φέρουν μία ή περισσότερες μορφολογικές ανωμαλίες. Με τη μορφολογία μπορούμε να αξιολογήσουμε έμμεσα την ποιότητα του μηχανισμού της σπερματογένεσης.

Πέρα από τις παραπάνω παραμέτρους αξιολόγησης του σπέρματος, που είναι πολύ σημαντικές για τον προσδιορισμό της γονιμοποιητικής ικανότητας ενός άνδρα, κατά τη μικροσκοπική παρατήρηση προσδιορίζονται και άλλα χαρακτηριστικά του δείγματος. Τέτοια είναι η παρουσία στρογγυλών κυττάρων, συγκολλήσεων και συναθροίσεων.