Η επίτευξη εγκυμοσύνης είναι από τις σημαντικότερες στιγμές ενός ζευγαριού καθώς και του στενού οικογενειακού του περιβάλλοντος. H καινούργια αυτή κατάσταση, συνοδεύεται από σημαντικές αλλαγές στο σώμα της γυναίκας, οι οποίες επηρεάζουν σημαντικά τόσο την σωματική της υγεία, όσο και την ψυχική της διάθεση. Η γνώση των μεταβολών αυτών είναι σημαντική για την ευκολότερη και γρηγορότερη αντιμετώπιση διαφόρων θεμάτων που ενδεχομένως προκύψουν. Ιδιαίτερα στις γυναίκες που έμειναν έγκυες με εξωσωματική γονιμοποίηση, λόγω της εντονότερης ψυχικής φόρτισης από την θεραπεία που έχει προηγηθεί, είναι σημαντικό να γίνουν κατανοητές από αρχής όλες αυτές οι μεταβολές.

Τα πρώτα συμπτώματα της εγκυμοσύνης εμφανίζονται πολύ σύντομα, τον πρώτο κιόλας μήνα, στο 60-70% των γυναικών και είναι αποτέλεσμα των ορμονικών κυρίως μεταβολών που επηρεάζουν τη λειτουργία όλων σχεδόν των συστημάτων του οργανισμού. Οι μεταβολές στο γαστρεντερικό σύστημα εκδηλώνονται με τη μορφή ναυτίας, εμέτων και δυσλειτουργίας του εντέρου. Αυτό συμβαίνει λόγω της παραγωγής γαστρικών υγρών, τα οποία ερεθίζουν το γαστροκινητικό αντανακλαστικό, με αποτέλεσμα την πρόκληση εμέτου. Η έκκριση της προγεστερόνης προκαλεί μείωση της κινητικότητας του στομάχου και του εντέρου με αποτέλεσμα την εμφάνιση γαστρεντερικών διαταραχών (αίσθημα καύσου, δυσκοιλιότητα κ.λ.π.). Είναι από τα συνηθέστερα συμπτώματα της κύησης. Στις γυναίκες που προέρχονται από θεραπεία εξωσωματικής γονιμοποίησης τα συμπτώματα αυτά συχνά εμφανίζονται νωρίτερα λόγω της λήψης φαρμακευτικής αγωγής.

Η επίδραση των ορμονικών μεταβολών είναι ιδιαίτερη έκδηλη και στο γεννητικό σύστημα της γυναίκας, ιδιαίτερα στη μήτρα τον κόλπο και τον τράχηλο. Από την έναρξη της εγκυμοσύνης η μήτρα αυξάνεται σε μέγεθος, η σύστασή της μεταβάλλεται και προετοιμάζεται για την φιλοξενία του εμβρύου. Πολύ συχνά οι μεταβολές αυτές προκαλούν πόνο (όπως αυτός μιας επίπονης περιόδου) στο κατώτερο μέρος της κοιλιάς και άλλες ενοχλήσεις, όπως τσιμπήματα, κράμπες κ.λ.π. Τα συμπτώματα αυτά είναι φυσιολογικά και δεν θα πρέπει να ανησυχούν την έγκυο γυναίκα. Σε αρκετές περιπτώσεις παρατηρείται αιμορραγία από τον κόλπο (κυρίως το 1ο τρίμηνο της κύησης), η οποία δεν είναι πάντα παθολογική, αλλά θα πρέπει να γίνεται εκτίμηση από τον μαιευτήρα. Το γεγονός αυτό παρατηρείται λίγο συχνότερα στις κυήσεις που προέρχονται από εξωσωματική γονιμοποίηση.

Κατά την κύηση, τα αυξημένα επίπεδα της β-χοριακής γοναδοτροπίνης προκαλούν ελάττωση απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος της γυναίκας, γεγονός που την καθιστά πιο ευαίσθητη σε πιθανές λοιμώξεις.

Στο καρδαγγειακό σύστημα παρατηρείται αύξηση της χωρητικότητας της καρδιάς, καθώς και του κατά λεπτό όγκου αίματος προκειμένου η κυκλοφορία του αίματος να ανταποκρίνεται στις αυξημένες απαιτήσεις της κύησης. Η πίεση του αίματος, κυρίως η διαστολική, παρουσιάζει πτώση.

Οι μεταβολές στο αναπνευστικό σύστημα εκφράζονται με αύξηση του αναπνευστικού όγκου, ενώ στο αιμοποιητικό σύστημα παρουσιάζεται αύξηση του όγκου του πλάσματος και των λευκών αιμοσφαιρίων και πτώση στις τιμές του αιματοκρίτη, των αιμοπεταλίων και των λευκωμάτων του πλάσματος. Στο ουροποιητικό σύστημα, παρατηρείται αύξηση της νεφρικής λειτουργίας και, λόγω των αυξημένων επιπέδων προγεστερόνης, προκαλείται διαταραχή της λειτουργίας στην ουροδόχο κύστη με αποτέλεσμα να παρουσιάζονται συχνότερα ουρολοιμώξεις. Οι διαταραχές της ούρησης αποδίδονται σε ορμονική αιτιολογία, αλλά και στην αύξηση του μεγέθους της μήτρας.

Το μέγεθος των μαστών κατά την κύηση αυξάνεται και οι θηλές γίνονται πιο έντονες. Παρατηρείται έκκριση μελανίνης σε ορισμένα σημεία του σώματος, όπως η περιοχή γύρω από τα χείλη και στη μέση γραμμή της κοιλιάς. Το δέρμα είναι πιο ευαίσθητο και συχνά παρατηρούνται εξανθήματα, δερματίτιδες, καθώς και ραγάδες κυρίως στην περιοχή της κοιλιάς και των γλουτών.

Η ευαισθησία των ούλων (ουλίτιδες και αιμορραγίες) είναι συμπτώματα που οφείλονται επίσης στις ορμονικές μεταβολές, ενώ συχνά παρατηρείται αίσθημα καύσου στο στομάχι, καθώς και γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Η αύξηση του μεγέθους της μήτρας, με την πάροδο της εγκυμοσύνης, επιδεινώνει τα συμπτώματα αυτά.

Η αύξηση του σωματικού βάρους είναι μία φυσιολογική μεταβολή, η οποία πολλές φορές αγχώνει τις έγκυες γυναίκες. Είναι γνωστό ότι κατά την διάρκεια της κύησης η επιθυμία για λήψη φαγητού αυξάνεται και ο οργανισμός έχει μεγάλη ανάγκη από πρόσληψη ενέργειας και συστατικών, όπως πρωτεΐνες, λίπη, υδατάνθρακες, ιχνοστοιχεία και βιταμίνες. Ο μέσος όρος της αύξησης του βάρους κατά την κύηση θα πρέπει να είναι 13 κιλά με ρυθμό 1-1.5 κιλά ανά μήνα.

Εκτός, όμως, από τις σωματικές, η έγκυος γυναίκα παρουσιάζει και ψυχικές μεταβολές λόγω των μεγάλων αλλαγών στις ορμόνες. Έτσι, κατά την διάρκεια της κύησης γίνεται πιο ευαίσθητη συναισθηματικά και συχνά παρουσιάζει ακραίες συναισθηματικές εκρήξεις που εκφράζονται με κλάμα, απότομες εναλλαγές διάθεσης και ξαφνικά ξεσπάσματα θυμού ή χαράς.

Πολλές γυναίκες παρουσιάζουν ελαττωμένη σεξουαλική διάθεση κυρίως στο πρώτο τρίμηνο και προς το τέλος της εγκυμοσύνης. Αυτό οφείλεται στον φόβο τους (αρνητικές επιπτώσεις στο έμβρυο, πρόωρος τοκετός), στη δυσκολία λόγω διόγκωσης της μήτρας αλλά και στην έλλειψη αυτοπεποίθησης λόγω των αλλαγών στο σώμα τους. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι οι σεξουαλικές σχέσεις δεν επηρεάζουν την κύηση, όταν δεν υπάρχουν σοβαρές επιπλοκές.

Οι κυήσεις που προκύπτουν από εξωσωματική γονιμοποίηση δεν είναι υψηλού κινδύνου και για τον λόγο αυτό θα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο, να παρακολουθούνται με την ίδια συχνότητα, να γίνονται οι ίδιες διαγνωστικές εξετάσεις κατά τη διάρκεια της κύησης και τέλος να μπαίνουν στη διαδικασία τοκετού, όπως και οι υπόλοιπες που προέρχονται από φυσική σύλληψη. Η σωστή μαιευτική παρακολούθηση σε συνδυασμό με την τήρηση κάποιων βασικών κανόνων υγιεινής, διατροφής και άσκησης, αλλά και την ψυχική και συναισθηματική υποστήριξη του συντρόφου και της οικογένειας μπορούν να διασφαλίσουν την υγεία, καθώς και την καλή φυσική κατάσταση και ευεξία της γυναίκας σε όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.