Μιχάλης Κυριακίδης, MD, M.Sc.
Γυναικολόγος Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, Αναπληρωτής Επιστημονικός Διευθυντής

Κατά τις τελευταίες δεκαετίες έχουν γίνει σημαντικά βήματα ώστε οι μέθοδοι της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής να γίνουν περισσότερο επιτυχημένες αλλά και φιλικές προς τον ασθενή. Είναι εμφανές πλέον ότι η αποτελεσματικότητα της εξωσωματικής σχετίζεται σημαντικά με την ανταπόκριση της ωοθηκικής διέγερσης και τον αριθμό των στρατολογημένων ωαρίων.

Στις μέρες μας, η πιο συχνή προσέγγιση είναι η φαρμακευτική διέγερση των ωοθηκών με το σκεπτικό ότι η ανταπόκριση εξαρτάται από τη δόση των φαρμακευτικών σκευασμάτων που χορηγούνται. Ο στόχος είναι προφανώς να αυξηθούν οι πιθανότητες επιτυχίας αυξάνοντας τον αριθμό των ωαρίων που συλλέγονται. Πράγματι, φαίνεται ότι το ιδανικότερο αποτέλεσμα έρχεται όταν ένα ζευγάρι συγκεντρώνει έναν ικανό αριθμό ωαρίων και εμβρύων.

Παρόλα αυτά, ένα σημαντικό ποσοστό γυναικών εμφανίζει χαμηλό ωοθηκικό απόθεμα και μικρό αριθμό ωαρίων. Η ομάδα αυτή των γυναικών δεν θα ανταποκριθεί υπερβολικά στην ωοθηκική διέγερση παρά τις υψηλές δόσεις φαρμακευτικής αγωγής που μπορεί να χρησιμοποιηθεί. Σε αυτήν την ομάδα γυναικών, η καλύτερη εναλλακτική είναι ο συνδυασμός ήπιων διεγερτικών κύκλων με τη συλλογή εμβρύων.

Με τον όρο «ήπια διέγερση» αναφερόμαστε τόσο στη χαμηλή δόση φαρμακευτικής αγωγής όσο και στον περιορισμό της ορμονικής επιβάρυνσης κατά τον κύκλο θεραπείας. Η φαρμακευτική αγωγή σε αυτούς τους κύκλος υποδεικνύεται από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε γυναίκας και μπορεί να περιλαμβάνει από διεγερτικά χάπια μέχρι ενέσιμα σκευάσματα. Βιβλιογραφικές αναφορές εδώ και σχεδόν δύο δεκαετίες έχουν συνδέσει τα πρωτόκολλα ήπιας διέγερσης με λήψη καλύτερης ποιότητας ωαρίων και επίτευξη υψηλών ποσοστών κύησης. Πιθανό μια ομοιογενής ομάδα καλής ποιότητας ωαρίων να οφείλεται είτε στην καλύτερη φυσική επιλογή από την ωοθήκη είτε στη μικρότερη έκθεση στα διεγερτικά φάρμακα. Το όφελος των ήπιων διεγερτικών πρωτοκόλλων δεν περιορίζεται μόνο στα χαρακτηριστικά των ωαρίων αλλά επεκτείνεται τόσο στο ορμονικό περιβάλλον της μήτρας όσο και τη διαδικασία της εμφύτευσης. Πλέον, υπάρχουν επαρκή δεδομένα για την κλινική αποτελεσματικότητα της ήπιας διέγερσης σε επίπεδα που είναι συγκρίσιμα με τη συμβατική ωοθηκική διέγερση. Ωστόσο, ένας σημαντικός περιορισμός είναι ο μικρότερος αριθμός των διαθέσιμων εμβρύων που δεν επιτρέπει τη διατήρηση παρακαταθήκης για το ζευγάρι.

Η καθημερινή πλέον χρήση νέας τεχνολογίας όπως η προεμφυτευτική γενετική διάγνωση δημιουργεί την ανάγκη για μια μεγάλη παρακαταθήκη εμβρύων στο ζευγάρι. Αυτός λοιπόν ο περιορισμός των ήπιων πρωτοκόλλων μπορεί να αντιμετωπιστεί με τη συλλογή εμβρύων από διαφορετικούς κύκλους της γυναίκας. Ιδιαίτερα, γυναίκες με χαμηλό ωοθηκικό απόθεμα ή αυξημένη αναπαραγωγική ηλικία θα επωφεληθούν από τη συστηματική συλλογή ωαρίων ή εμβρύων. Γνωρίζοντας τη σημαντική ανάπτυξη της κρυο-βιολογίας και την ασφάλεια των μεθόδων κρυοσυντήρησης, είναι πλέον κατανοητό ότι η συλλογή εμβρύων είναι μια βιώσιμη εναλλακτική.

Ο συνδυασμός, λοιπόν, ήπιων διεγερτικών πρωτόκολλων με τη συλλογή και κρυοσυντήρηση εμβρύων αποτελεί πλέον μια ιδιαίτερα επιτυχημένη στρατηγική. Φυσικά θα πρέπει να προσαρμόζεται στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις επιθυμίες του ζευγαριού. Παραμένει όμως μια πολύ αποτελεσματική εναλλακτική και ένα χρήσιμο εργαλείο για την επίτευξη του στόχου μας, τη δημιουργία μιας οικογένειας.