Η επιδημία του COVID και ο επακόλουθος εγκλεισμός εκτός των άλλων, αναστέλλει μια σειρά από προγραμματισμένες ενέργειες, όπως η διενέργεια πρακτικών υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Με πρωταρχικό μας μέλημα, να παραμείνουμε υγιείς, θα ήταν έξυπνο, αυτό το χρονικό διάστημα να το αξιοποιήσουμε, ώστε να αυξήσουμε την πιθανότητα κύησης, στις μετέπειτα προσπάθειες. Μπορεί να φαίνεται δύσκολο, αλλά στην πραγματικότητα είναι μία μοναδική ευκαιρία να αφιερώσουμε χρόνο στον εαυτό μας, να τον φροντίσουμε, να ξεκουραστούμε και να κοιμηθούμε παραπάνω, πράγματα που στην καθημερινότητα τα στερούμαστε. Αντί λοιπόν να παρασυρόμαστε στην κατάθλιψη, μπορούμε να βάλουμε ένα πρόγραμμα που θα μας ανανεώσει και θα βελτιώσει τις παραμέτρους που μας καθιστούν υπογόνιμους. Αρκεί να δούμε τη θετική πλευρά!

Νο.1 Υγιεινή διατροφή

Δεν είναι η ώρα για να φτιάχνουμε κέικ, τουρτίτσες ή λουκουμάδες. Αντιθέτως, έχουμε πολύ χρόνο για να φτιάξουμε σαλάτες ή λαχανικά για γεύμα. Συνήθως, η έλλειψη χρόνου, ειδικά στους εργαζόμενους, είναι ο βασικότερος λόγος που δεν τρώμε λαχανικά και επιλέγουμε γρήγορες (fast food) λύσεις. Επιλέξτε λαχανικά που βράζονται ή πλένονται επαρκώς εξωτερικά, όπως μπρόκολο, κουνουπίδι, σπανάκι, παντζάρια, ντομάτες και καταναλώστε τα σε αφθονία. Μειώστε τη ζάχαρη και κάθε τρόφιμο προέλευσης της, όπως τα γλυκά. Εκτός από τις γνωστές βλαπτικές ιδιότητές της στην αναπαραγωγή, αποτελεί υπόβαθρο για πολλούς μικροοργανισμούς. Ακόμη και ο COVID-19 φαίνεται ότι χρησιμοποιεί ως υπόβαθρο τη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (δείκτης παρακολούθησης των διαβητικών) και όσο πιο γλυκοζυλιωμένη είναι, τόσο χειρότερη πρόγνωση. Γι΄ αυτό και οι αρρύθμιστοι διαβητικοί έχουν υψηλότερο κίνδυνο να νοσήσουν βαριά.

Ειδικά για τη λοίμωξη με COVID-19, ιδιαίτερη σημασία φαίνεται να έχει ο ψευδάργυρος. Τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε ψευδάργυρο είναι το μοσχαρίσιο κρέας, τα οστρακοειδή, τα όσπρια, τα γαλακτοκομικά, τα αβγά, τα τρόφιμα ολικής άλεσης και η μαύρη σοκολάτα. Ένας ξηρός καρπός με υψηλή περιεκτικότητα σε ψευδάργυρο είναι τα κάσιους, αλλά και τα καρύδια και τα αμύγδαλα περιέχουν ικανοποιητικές ποσότητες. Τα Brazilian nuts είναι ένας άλλος ξηρός καρπός με υψηλή περιεκτικότητα σε σελήνιο και μαγνήσιο. Το σελήνιο είναι ένα ιχνοστοιχείο με ανοσοενισχυτική δράση. 3 Brazilian nuts την ημέρα είναι υπεραρκετά για την κάλυψη αναγκών σε σελήνιο.

Όλοι γνωρίζουμε την ευεργετική επίδραση της βιταμίνης C στις λοιμώξεις και το ανοσοποιητικό. Εκτός από τη γνωστή πηγή που είναι τα εσπεριδοειδή (πορτοκάλια, γκρέϊπ φρουτ, λεμόνια) και το ρόδι, οι ωμές πιπεριές είναι εξίσου πλούσιες σε αυτή τη βιταμίνη, αρκεί να είναι πολύ καλά πλυμένες με σαπούνι, για να μην έχουν τον ιό! Η κοπή οξειδώνει την υπάρχουσα βιταμίνη C, γι΄ αυτό πρέπει να τρώγονται ολόκληρες και όχι τεμαχισμένες σε σαλάτα. Όσον αφορά τη βρώση χυμών φρούτων χρειάζεται προσοχή στην ποσότητα, γιατί εκτός από βιταμίνες περιέχουν πολλά σάκχαρα (άρα και θερμίδες) και μπορεί να απορρυθμίσει το σακχαρώδη διαβήτη ή να αυξήσει το σάκχαρο, ειδικά σε γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών που έχουν διαταραγμένες τιμές γλυκόζης νηστείας. Ένας χυμός από 2 φρούτα την ημέρα επαρκεί. Συμπληρώστε με πιπεριές ή συμπλήρωμα διατροφής, μετά από συνεννόηση με το γιατρό σας. Άλλη πηγή βιταμίνης C αλλά και πολλών αντιφλεγμονωδών φαλαβονοειδών είναι το αβοκάντο, το οποίο δεν ανήκει στην ομάδα των φρούτων, αλλά των λιπών. Επομένως δεν περιέχει καθόλου σάκχαρα. Προσοχή χρειάζεται στην κατανάλωσή του, το γκρέιπ φρουτ, ιδιαίτερα, αν λαμβάνετε φάρμακα, όπως στατίνες για τη ρύθμιση της χοληστερόλης. Το γκρέϊπ φρουτ ανταγωνίζεται τον μεταβολισμό κάποιων φαρμάκων από το ήπαρ, γι΄ αυτό ο γιατρός σας μπορεί να επιτρέψει τη βρώση του.

Όσον αφορά τη βιταμίνη D, είναι γνωστό ότι η ανεπάρκεια της μειώνει την ικανότητα του ανοσοποιητικού συστήματος, καθώς και τη γονιμότητα. Ωστόσο, από τη διατροφή λαμβάνεται μόνο το 10-15% της κυκλοφορούσης βιταμίνης D, κυρίως μέσω των full fat γαλακτοκομικών και των λιπαρών ψαριών. Σε περίπτωση έλλειψης, θα πρέπει να επικοινωνήσετε με το γιατρό σας και μόνο αν σας το συστήσει να πάρετε συμπλήρωμα διατροφής. Η βιταμίνη D είναι λιποδιαλυτή και λήψη μεγαλύτερη από την αναγκαία μπορεί να προκαλέσει υπερβιταμίνωση και διαφορές διαταραχές.

Φυσικά δεν ξεχνάμε τα ω-3 λιπαρά που βρίσκονται σε αφθονία στο γαύρο, τη σαρδέλλα, τη ρέγγα, το σκουμπρί και το σολωμό αν και η βρώση του σολωμού δεν συστήνεται γενικά γιατί φαίνεται ότι περιέχει υδράργυρο, εκτός κι αν προέρχεται από ελεγμένες ιχθυοκαλλιέργειες. Ω-3 λιπαρά περιέχουν επίσης, τα καρύδια και ο λιναρόσπορος.

Νο. 2 Γυμναστική

Ακόμη και εν καιρώ περιορισμού, οι Αρμόδιες Αρχές μας δίνουν τη δυνατότητα εξόδου για άσκηση, μία ώρα την ημέρα. Συνήθως ο βασικός λόγος που δεν ασκούμαστε είναι η κουραστική καθημερινότητα, που τώρα δεν υπάρχει! Φορέστε μάσκα, γάντια, τη φόρμα σας και περπατήστε σε μέρη που δεν υπάρχει κόσμος.
Μία ώρα μετρίου ρυθμού περπάτημα την ημέρα, εκτός των ευεργετικών επιδράσεων στην ψυχολογία, βελτιώνει πολλές μεταβολικές παραμέτρους που σχετίζονται με το καρδιαγγειακό και τη γονιμότητα και καταναλώνει 200 θερμίδες την ημέρα! Μπορεί να σας φαίνεται λίγο, αλλά αν κάνουμε ένα απλό υπολογισμό μέχρι στις 27 Απριλίου που προς το παρόν ξέρουμε ότι διαρκούν τα μέτρα, θα μας αφαιρέσει σχεδόν μισό κιλό βάρους! Φυσικά, μην ξεχνάτε πριν μπείτε στο σπίτι να βγάλετε τα γάντια, τα παπούτσια και τα ρούχα έξω και να πλύνετε καλά τα χέρια σας!
Επίσης, πολλοί άνθρωποι που ασχολούνται με την οργανωμένη άσκηση, σε αυτή τη φάση, μέσω web, θέλοντας να βοηθήσουν αφιλοκερδώς, παραδίδουν δωρεάν μαθήματα γιόγκα ή πιλάτες ή άλλες μορφές γυμναστικής. Μέχρι την πιθανή άρση των μέτρων, 3 φορές την εβδομάδα τέτοιου είδους άσκηση συν το περπάτημα μπορούν να σας βοηθήσουν να χάσετε μέχρι 1 κιλό!

Νο. 3 Απώλεια βάρους

Είναι γνωστό ότι το αυξημένο βάρος μειώνει την πιθανότητα επιτυχίας στην εξωσωματική. Επίσης φαίνεται ότι και ο COVID-19 «προτιμά» τους παχύσαρκους, γιατί η παχυσαρκία είναι μία κατάσταση χρόνιας φλεγμονής, που αποδυναμώνει τον οργανισμό. Μέχρι τις 27 Απριλίου και έως ότου δοθεί το πράσινο φως για να ξεκινήσουν οι διεργασίες της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής είναι η χρυσή ευκαιρία για να χάσετε βάρος. Με ρυθμό ένα κιλό την εβδομάδα (που είναι και ο σωστός ιατρικά) μπορείτε να χάσετε από 2-4 κιλά, (εάν ξεκινήσουν οι ιατρικές πράξεις από τις 10 Μαΐου). Ακόμη όμως κι αν πάει πιο πίσω χρονικά, μη στενοχωριέστε! Θα μπορείτε να χάσετε και 5 και 6 κιλά! Κι αν νομίζετε ότι είναι λίγα, είναι βιβλιογραφικά αποδεδειγμένο ότι σε μια γυναίκα 80 κιλών, 4 κιλά απώλεια βάρους αποτελεί το 5% του συνόλου του βάρους που βελτιώνει σημαντικά μεταβολικές διαταραχές, ειδικά στις γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών. Το ίδιο ισχύει και για τους άνδρες με διαταραχές σπέρματος λόγω παχυσαρκίας.

Νο. 4 Καλός ύπνος

Αυτή την περίοδο μπορούμε όλοι να χορτάσουμε ύπνο! Αυτό εξάλλου είναι και το μόνιμο παράπονο των εργαζόμενων.
Είναι βιβλιογραφικά γνωστό ότι το στρες και ο ύπνος επηρεάζουν τη γονιμότητα, ακόμα και την έκβαση της εξωσωματικής. Αυτό είναι φυσιολογικό αφού και οι δύο καταστάσεις παρεμβαίνουν στο ορμονικό σύστημα. Έχει βρεθεί ότι οι γυναίκες που κοιμούνται 6 ή λιγότερες ώρες, έχουν 15% λιγότερες πιθανότητες εγκυμοσύνης μετά από εξωσωματική. Το ίδιο συμβαίνει και στους άνδρες. Το ίδιο αποτέλεσμα όμως έχει και ο πολύωρος ύπνος. Η ιδανική διάρκεια του ύπνου φαίνεται να είναι από 7 έως 8 ώρες. Αντιθέτως, λιγότερες από 6 ώρες ύπνου το βράδυ ή περισσότερες από 9, βλάπτουν σοβαρά τις πιθανότητες απόκτησης παιδιών.

Λόγω ιδιαίτερης ενασχόλησης με τη γονιμότητα, στην περίοδο αυτής της πανδημίας παρέχω online δωρεάν διατροφική παρακολούθηση στα ζευγάρια που αντιμετωπίζουν υπογονιμότητα. Ευχαριστώ πολύ τη Μονάδα Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, Embryolab, που παρέχει αυτή τη δυνατότητα. Ας δώσουμε όλοι τον καλύτερο εαυτό μας σε αυτή τη δύσκολη στιγμή. Μπόρα είνα θα περάσει 🙂

Ευφροσύνη Τσίρου, MD, MSc, RDN, Ιατρός-Διατροφολόγος