Το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (ΣΠΩ), είναι μια συχνή ορμονική διαταραχή, που επηρεάζει τη γονιμότητα και μπορεί να δυσχεράνει την προσπάθεια απόκτησης παιδιού. Το 7-10 % των γυναικών σε αναπαραγωγική ηλικία πάσχουν από το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών. Βέβαια, οι περισσότερες γυναίκες δεν γνωρίζουν ότι το έχουν, μέχρι να ενδιαφερθούν για τη γονιμότητα τους και μια πιθανή εγκυμοσύνη.

Τα συχνότερα συμπτώματα του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών είναι:
1. Αυξημένα ανδρογόνα, δηλαδή ορμόνες όπως η τεστοστερόνη, κάτι που μπορεί να προκαλεί ακμή, αυξημένη τριχοφυΐα στο πρόσωπο και το σώμα, ενώ άλλες φορές εντοπίζεται σε εξετάσεις αίματος μόνο.
2. Προβλήματα με την περίοδο: Ο κύκλος μπορεί να εμφανίζει διαταραχές, να σημειώνονται καθυστερήσεις στην εμφάνιση της περιόδου, ενώ κάποιες φορές μπορεί η περίοδος να σταματά εντελώς, να εκδηλώνεται δηλαδή αμηνόρροια. Οι διαταραχές στην περίοδο επηρεάζουν τη λειτουργία της ωορρηξίας, άρα και τη γονιμότητα της γυναίκας.

Ο όρος «πολυκυστικές ωοθήκες» περιγράφει την εμφάνιση των ωοθηκών κατά την εξέταση με γυναικολογικό υπέρηχο. Οι ωοθήκες εμφανίζονται να περιέχουν πολλά μικρά ωοθυλάκια (ίσως 10 ή περισσότερα, η καθεμία) με το κυρίαρχο ωοθυλάκιο του μηνός που κανονικά οδηγείται σε ωορρηξία, να μην αναπτύσσεται τόσο εύκολα.

Ο Επιστημονικός και Κλινικός Διευθυντής του Embryolab, Νίκος Χριστοφορίδης, MD, FRCOG, DFFP, Χειρουργός Μαιευτήρας-Γυναικολόγος, Συνιδρυτής Embryolab Academy, μας ενημερώνει ότι:
«Στο Embryolab, οι γυναίκες που έχουν διαγνωστεί με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών αξιολογούνται και παρακολουθούνται σύμφωνα με τις Διεθνείς Evidence Based Κατευθυντήριες Οδηγίες, που δημοσιεύθηκαν το 2018 από τους Επαγγελματίες Υγείας σε διεθνές επίπεδο, με την υποστήριξη της Αμερικανικής Εταιρείας Αναπαραγωγικής Ιατρικής (ASRM) και της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ανθρώπιινης Αναπαραγωγής και Εμβρυολογίας (ESHRE). Είμαστε όλοι ευθυγραμμισμένοι, για να βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής των γυναικών με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών και να διασφαλίσουμε υψηλή ποιότητα υπηρεσιών στις διαδικασίες και τις θεραπείες γονιμότητας».

1. Η διάγνωση του Συνδρόμου Πολυκυστικών Ωοθηκών σημαίνει ότι θα πρέπει να υποβληθώ σε εξωσωματική γονιμοποίηση για να μείνω έγκυος;

Όχι. Πολλές γυναίκες διαγιγνώσκονται με ΣΠΩ, αλλά οι περισσότερες από αυτές πετυχαίνουν εγκυμοσύνη με φυσικό τρόπο. Πολλές γυναίκες με ΣΠΩ έχουν κανονικό κύκλο, άρα και η ωορρηξία τους είναι πιο πιθανό να συμβαίνει σε τακτική βάση. Ωστόσο, πιο δύσκολη είναι η φυσική σύλληψη εκεί που υπάρχει αστάθεια στην περίοδο της γυναίκας. Εκεί, παρεμβάσεις στη διατροφή και τη σωματική άσκηση, με στόχο ένα φυσιολογικό βάρος σώματος, αλλά και φαρμακευτικές αγωγές με στόχο την πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας, οδηγούν πολλές γυναίκες με ΣΠΩ σε μία εγκυμοσύνη, χωρίς ιδιαίτερες παρεμβάσεις.

Η εξωσωματική γονιμοποίηση έχει ένδειξη σε μία γυναίκα με ΣΠΩ όταν συνυπάρχουν και άλλα ιατρικά θέματα, όπως παθολογία στις σάλπιγγες, χαμηλός αριθμός και συγκέντρωση του σπέρματος, ή όταν οι πιο απλές παρεμβάσεις έχουν δοκιμαστεί χωρίς να αποφέρουν κάποιο θετικό αποτέλεσμα.

2. Ποιες είναι οι ανεπιθύμητες ενέργειες/επιπλοκές που πρέπει να περιμένω, αν έχω Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών και υποβληθώ σε θεραπεία εξωσωματικής γονιμοποίησης;

Μια γυναίκα με Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών, όταν υποβληθεί σε θεραπεία εξωσωματικής γονιμοποίησης, έχει αυξημένη ευασιθησία στην ορμονική θεραπεία, κάτι που εκδηλώνεται με ανάτπυξη μεγάλου αριθμού ωαρίων κατά την ορμονική ωοθηκική διέγερση και αυξημένη παραγωγή ορμονών από τις ωοθήκες της.

Η ανεξέλεγκτη ορμονική ωοθηκική ορμονική διέγερση μπορεί να οδηγήσει στην ανάτπυξη του συνδρόμου υπερδιέγερσης ωοθηκών με επιβάρυνση της λειτουργίας του οργανισμού, από την κατακράτηση υγρών, το πρήξιμο και την αίσθηση δυσφορίας στην κοιλιά, μέχρι δυσκολίες στην αναπνοή, ή την ούρηση.

Ωστόσο, σήμερα, το σύνδρομο υπερδιέγερσης ωοθηκών έχει σχεδόν εκμηδενιστεί, καθώς τα νεότερα φαρμακευτικά πρωτόκολλα που χρησιμοποιούμε, σε συνδυασμό με την εξέλιξη στις τεχνικές κρυοσυντήρησης με το πάγωμα όλων των εμβρύων, επιτρέπουν την ασφαλή ολοκλήρωση της ωοληψίας και της γονιμοποίησης τους, με ολοκλήρωση της εμβρυομεταφοράς των εμβρύων σε μεταγενέστερο στάδιο. Έτσι, αφού μεσολαβήσει νέα περίοδος στη γυναίκα, προετοιμάζουμε την εμβρυομεταφορά σε ελεγχόμενες συνθήκες χωρίς ορμονική διέγερση πλέον.

3. Ποια είναι η επίδραση του Συνδρόμου Πολυκυστικών Ωοθηκών στην εξωσωματική γονιμοποίηση;

Όταν το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών οδηγεί στην υπογονιμότητα, αυτή συνήθως οφείλεται στην απουσία ωοθυλακιορρηξίας, ενώ συχνά μπορεί να συνδέεται και με άλλα προβλήματα, όπως η συχνότερη παρουσία ανώριμων ωαρίων.

Ωστόσο, με τα ενδεδειγμένα πρωτόκολλα διέγερσης και τα φαρμακευτικά σκευάσματα που χρησιμοποιούμε σε θεραπείες εξωσωματικής γονιμοποίησης, στοχεύουμε στο να αλλάξουμε τον ρυθμό ωρίμανσης των ωαρίων και έτσι να έχουμε όσο το δυνατόν περισσότερα ώριμα και κατάλληλα για γονιμοποίηση ωάρια.

Τέλος, λόγω της αυξημένης ευαισθησίας των ωοθηκών στην ορμονκή διέγερση, η δοσολογία των φαρμάκων που χρησιμοποιείται είναι χαμηλή προς αποφυγή παρενεργειών και επιπλοκών, με συχνή και συστηματική παρακολούθηση της γυναίκας καθόλη τη διάρκεια της αγωγής.