Μιχάλης Κυριακίδης, MD, MSc, Γυναικολόγος Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, Αναπληρωτής Επιστημονικός Διευθυντής Embryolab
Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS) είναι μια συχνή γυναικολογική διαταραχή που εμφανίζεται σε περίπου 6-20% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας. Αυτή η αινιγματική πάθηση είναι ένα σύμπλεγμα ενδοκρινικών και μεταβολικών διαταραχών που δημιουργεί προκλήσεις στη διάγνωση και τη διαχείρισή της, καθώς τα κύρια συμπτώματα μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με την ηλικία και η θεραπεία μπορεί να προσαρμόζεται σε συγκεκριμένες απαιτήσεις.
Τα διαγνωστικά κριτήρια του PCOS είναι ακόμη υπό συζήτηση. Σύμφωνα με τα πιο επίκαιρα δεδομένα, οι γυναίκες που παρουσιάζουν οποιαδήποτε δύο από τα τρία ακόλουθα σημεία μπορεί να εμφανίζουν PCOS: αραιομηνόρροια ή ανωοθυλακιορρηξία (δηλαδή, καθυστερημένη ωορρηξία ή ακόμη και απουσία ωορρηξίας σε έναν κύκλο), κλινική ή βιοχημική ένδειξη υπερβολικών ανδρογόνων και πολυκυστική μορφολογία ωοθηκών (δηλαδή, πολλά μικρά θυλάκια σε υπερηχογραφικές εικόνες των ωοθηκών). Τα συμπτώματα του PCOS περιλαμβάνουν σοβαρές αναπαραγωγικές δυσλειτουργίες (συμπεριλαμβανομένης της υπογονιμότητας και των επιπλοκών της εγκυμοσύνης), μη ισορροπημένες μεταβολικές λειτουργίες (συμπεριλαμβανομένης της αντίστασης στην ινσουλίνη, του διαβήτη τύπου 2) καθώς και ψυχολογικές διαταραχές (κυρίως κατάθλιψη και άγχος) που μπορεί να επηρεάσουν από την εφηβεία μέχρι και την εμμηνόπαυση.
Η αιτιολογία και η παθογένεια του PCOS είναι περίπλοκες και πολυπαραγοντικές και, σε κάποιο βαθμό, δεν είναι πλήρως γνωστές. Μπορεί να περιλαμβάνει κληρονομικούς ή γενετικούς παράγοντες, καθώς και περιβαλλοντικούς παράγοντες. Στην πραγματικότητα, φαίνεται ότι το PCOS είναι πιο συχνό σε συγκεκριμένες οικογένειες από ό,τι στον γενικό πληθυσμό. Επιπλέον, υπάρχουν σχεδόν 241 γενετικές μεταλλάξεις που έχουν αναγνωριστεί ως υπεύθυνες για το PCOS, οι οποίες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε δυσλειτουργία των ωοθηκών και σε ανώμαλη έκκριση ορμονών. Άλλες πτυχές που μπορεί να συμβάλλουν στο PCOS περιλαμβάνουν επιγενετικές αλλαγές λόγω της αλληλεπίδρασης με το περιβάλλον κατά τη διάρκεια της εμβρυϊκής ανάπτυξης και της παιδικής ηλικίας.
Όποια και αν είναι η αιτία, το PCOS μπορεί να έχει σοβαρές βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες συνέπειες για τις γυναίκες. Μακροπρόθεσμα, οι γυναίκες που εμφανίζουν το σύνδρομο διατρέχουν κίνδυνο για μεταβολικές επιπλοκές όπως καρδιολογικές παθήσεις, παχυσαρκία, διαβήτη και υπέρταση. Ωστόσο, ένα πρώιμο σημάδι στις γυναίκες νεαρής αναπαραγωγικής ηλικίας είναι η υπογονιμότητα. Οι ανωορρηκτικοί κύκλοι και οι ορμονικές διαταραχές μπορεί να δυσκολέψουν τη φυσική σύλληψη και να εμποδίσουν την προσπάθεια ενός νέου ζευγαριού να ξεκινήσει οικογένεια.
Ιατρικές παρεμβάσεις και αλλαγές στον τρόπο ζωής θα βοηθήσουν την πλειοψηφία των γυναικών με PCOS. Οι τροποποιήσεις στον τρόπο ζωής θεωρούνται θεμέλιο όλων των παρεμβάσεων κατά του PCOS, ιδιαίτερα για ασθενείς που παρουσιάζουν υπερβολικό βάρος. Οι πιο αποτελεσματικές παρεμβάσεις περιλαμβάνουν κατάλληλες αλλαγές στη διατροφή, αυξημένη σωματική δραστηριότητα και αλλαγές στην άσκηση, εξασφάλιση επαρκούς και ποιοτικού ύπνου και, το πιο σημαντικό, στρατηγικές για τη διατήρηση της αφοσίωσης σε αυτόν τον νέο τρόπο ζωής.
Εάν απαιτείται ιατρική βοήθεια, η εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF) είναι ο ασφαλέστερος και πιο επιτυχής τρόπος για τη θεραπεία της υπογονιμότητας στις ασθενείς με PCOS. Η αυξανόμενη γνώση μας σχετικά με αυτό το μυστηριώδες πρόβλημα έχει μεταμορφώσει τις Τεχνικές Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής σε μια ασφαλή διαδρομή προς την επίτευξη της οικογένειας.
Στην EMBRYOLAB, 20 χρόνια εμπειρίας έχουν αναδείξει την ανάγκη για μια ολιστική και προσαρμοσμένη προσέγγιση στη θεραπεία των ασθενών με PCOS. Η κατανόησή μας για όλες τις διαφορετικές πτυχές του PCOS, μας έχει οδηγήσει στην εφαρμογή καινοτόμων ιατρικών μεθόδων καθώς και στοχευμένων παρεμβάσεων στον τρόπο ζωής των ασθενών. Παρότι το σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών παραμένει ως ένα βαθμό αινιγματικό, η επιστημονική και τεχνολογική εξέλιξη μας βοηθάει να ατενίζουμε το μέλλον με αισιοδοξία.
