Κατερίνα Παντόπικου, BSc, MSc, Βιολόγος, Κλινική Εμβρυολόγος

Στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή (ART), η δωρεά ωαρίων προσφέρει ελπίδα σε ζευγάρια και άτομα που αδυνατούν να επιτύχουν φυσική σύλληψη κυρίως  λόγω του γυναικείου παράγοντα. Σημαντικό ρόλο σε αυτές τις θεραπείες έχει η ποιότητα του σπέρματος που χρησιμοποιείται για τη γονιμοποίηση. Η επιλογή μεταξύ φρέσκου ή κρυοσυντηρημένου σπέρματος μπορεί να αποτελεί μία δύσκολη απόφαση, με ένα σύνολο πλεονεκτημάτων και εκτιμήσεων για κάθε μία που θα επηρεάσουν το ποσοστό επιτυχίας της γονιμοποίησης και της επακόλουθης εγκυμοσύνης.

Το φρέσκο σπέρμα

• είναι άμεσα διαθέσιμο για χρήση
• επιτρέπει την άμεση γονιμοποίηση των συλλεγόμενων ωαρίων.

Κι αυτό μπορεί ενδεχομένως να οδηγήσει σε υψηλότερα ποσοστά γονιμοποίησης και αυξημένες πιθανότητες σύλληψης.

Το κρυοσυντηρημένο σπέρμα

• μπορεί να αποθηκευτεί για παρατεταμένο χρονικό διάστημα, γεγονός που προσφέρει την ευελιξία του χρόνου της δωρεάς ωαρίων ώστε να συγχρονιστεί το ζευγάρι με την ωοληψία της δότριας.
• μπορεί να υποστεί κάποια απώλεια βιωσιμότητας και κινητικότητας κατά τη διαδικασία κατάψυξης και απόψυξης -παρόλο που οι τεχνικές κρυοσυντήρησης έχουν βελτιωθεί σημαντικά- επηρεάζοντας τα ποσοστά επιτυχίας.

Τα μέχρι τώρα βιβλιογραφικά δεδομένα είναι αντικρουόμενα. Άλλες μελέτες υποδεικνύουν τη μείωση του ποσοστού γεννήσεων υγιών παιδιών με τη χρήση κρυοσυντηρημένου σπέρματος σε πρόγραμμα δωρεάς, ενώ άλλες δεν παρατηρούν στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ φρέσκου και κρυοσυντηρημένου σπέρματος.

Τι έδειξε έρευνα του Embryolab

Στο Embryolab διεξήχθη μελέτη στην οποία συμπεριλήφθηκαν 135 περιστατικά δωρεάς ωαρίων. Στα 28 περιστατικά χρησιμοποιήθηκε φρέσκο σπέρμα, ενώ σε 107 περιπτώσεις χρησιμοποιήθηκε κρυοσυντηρημένο σπέρμα την ημέρα ωοληψίας της δότριας. Η μέση ηλικία των ανδρών ήταν 44,4 έτη, ενώ όλες οι δότριες ωαρίων ήταν κάτω των 35 ετών. Η μελέτη αφορούσε κυρίως το ποσοστό γεννήσεων ενώ αναλύθηκαν επίσης το ποσοστό γονιμοποίησης, το ποσοστό ανάπτυξης βλαστοκύστεων καθώς και η θετική β-HCG. Οι ασθενείς με ενδομήτριο παράγοντα, ανδρικό παράγοντα ή σπέρμα από βιοψία όρχεως, αποκλείστηκαν από τη μελέτη

Τα αποτελέσματα της μελέτης, τα οποία παρουσιάστηκαν στο 39ο Ετήσιο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ανθρώπινης Αναπαραγωγής και Εμβρυολογίας (ESHRE), έδειξαν ότι δεν υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά στο ποσοστό  υγειών γεννήσεων χρησιμοποιώντας φρέσκο (54%)  ή κρυοσυντηρημένο (50%, p=0.086)  δείγμα σπέρματος. Όσον αφορά την τιμή της  β’ χοριακής  (β-HCG), ήταν θετική σε υψηλότερο ποσοστό στα περιστατικά που χρησιμοποιήθηκε φρέσκο σπέρμα, παρόλα αυτά δεν υπήρξε επίσης στατιστικά σημαντική διαφορά (86% σε φρέσκο δείγμα VS 78% σε κρυοσυντηρημένο, p=0.857). Ομοίως διαπιστώθηκε και για τα ποσοστά ανάπτυξης βλαστοκύστεων (68.93% σε φρέσκο δείγμα VS του κρυοσυντηρημένου δείγματος 67.97%, p=0.873)  και γονιμοποίησης (85.36% σε φρέσκο δείγμα VS του κρυοσυντηρημένου δείγματος 83.27%, p=0.565)

Συμπερασματικά…

Η επιλογή ανάμεσα σε φρέσκο ή κρυοσυντηρημένο δείγμα σπέρματος σε πρόγραμμα δωρεάς ωαρίων απαιτεί προσεκτική εξέταση των διαφόρων παραμέτρων, συμπεριλαμβανομένων και των ποσοστών επιτυχούς εγκυμοσύνης, του κόστους, της  ευκολίας και της αποτελεσματικότητας.

Σύμφωνα με τα πρόσφατα δεδομένα μας, η χρήση κατεψυγμένου σπέρματος σε πρόγραμμα δωρεάς είναι μια βιώσιμη επιλογή, καθώς δεν προκαλεί αρνητικές επιπτώσεις στα ποσοστά υγειών γεννήσεων. Ωστόσο, συγκεκριμένες υποομάδες μπορεί να ωφεληθούν με την επιλογή φρέσκου δείγματος, ειδικά όταν οι παράμετροι του σπέρματος είναι χαμηλές.