της Μαρίνας Δημητράκη, M.D., MSc., M.H.A., PhD, EFOG-EBCOG, Γυναικολόγος Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, European Fellow of Reproductive Medicine ESHRE/EBCOG, Αναπληρώτρια Επιστημονική Διευθύντρια Embryolab

Είναι γεγονός πως η ηλικία των 40 αποτελεί μία από τις καλύτερες περιόδους στη ζωή της γυναίκας και όσο αφορά στην κοινωνική της υπόσταση και τη συναισθηματική της ανάπτυξη αλλά και στη γενικότερη εικόνα της υγείας της. Ερευνητικά δεδομένα έχουν δείξει πως οι γυναίκες αυτής της ηλικίας και μεγαλύτερες έχουν ενισχυμένη αυτοπεποίθηση, αποφασιστικότητα και καλύτερη γνώση των αναγκών τους σε σχέση με νεότερες γυναίκες. Ωστόσο, από την ηλικία των 40, παρατηρείται προοδευτική μείωση των πιθανοτήτων εγκυμοσύνης και γέννησης παιδιού (στην ηλικία των 40 υπάρχει μόλις 4-5% πιθανότητα φυσικής σύλληψης ανά μήνα) για δύο βασικούς λόγους:

• Ο πρώτος είναι η μείωση του αριθμού των ωαρίων που μένουν στις ωοθήκες της γυναίκας ως απόθεμα. Το απόθεμα των ωοθηκών σε ωάρια εξαντλείται καθώς η γυναίκα πλησιάζει την εμμηνόπαυση. Γύρω στα 40, στις ωοθήκες υπάρχουν κατά μέσο όρο 5000 ωάρια.
• Ο δεύτερος λόγος είναι η ποιότητα των ωαρίων. Από την ηλικία των 35-38 αυξάνεται ο αριθμός των μη φυσιολογικών γενετικά ωαρίων. Στην ηλικία των 40 μόνο το 40% των ωαρίων είναι φυσιολογικά ενώ στην ηλικία των 44, το 10-20% είναι φυσιολογικά.

Επιπλέον, όσο σημαντική είναι η ποιότητα των ωαρίων τόσο μεγάλη σημασία έχει και μια φυσιολογική μήτρα, η οποία θα υποστηρίξει μια φυσιολογική, τελειόμηνη κύηση. Όταν όμως η μήτρα είναι φυσιολογική, η χρονολογική της ηλικία δεν επηρεάζει την επίτευξη κύησης.

Πώς μπορούμε να αυξήσουμε τις πιθανότητες εγκυμοσύνης στην 5^η δεκαετία της ζωής της γυναίκας, όταν αυτή είναι πιο ώριμη από ποτέ να αποκτήσει παιδί;

Αρχικά, φροντίδα και ενίσχυση της φυσικής της γονιμότητας.

Το περιβάλλον των ωοθηκών, όπου μεγαλώνει και εξελίσσεται ένα ωάριο είναι πολύ σημαντικό για τη φυσιολογική εξέλιξη και ωρίμανση του ωαρίου. Βασικό ρόλο στη βελτίωση του ωοθηκικού περιβάλλοντος παίζει η διατροφή, στην οποία σημαντική θέση πρέπει να έχει η πρόσληψη ΄΄καλών΄΄, ακόρεστων λιπαρών, το συνένζυμο Q10,η βιταμίνη D αλλά και άλλες βιταμίνες και ιχνοστοιχεία. Επίσης, η διακοπή του καπνίσματος και του αλκοόλ είναι επιβεβλημένη.

΄Οσο αφορά στις μεθόδους υποβοήθησης, υπάρχουν θεραπείες που μπορούν να βοηθήσουν αποτελεσματικά στην επίτευξη κύησης στην ηλικιακή αυτή ομάδα γυναικών. Υπό την καθοδήγηση ενός εξειδικευμένου στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή γυναικολόγου μπορεί να χρησιμοποιηθεί η εξωσωματική γονιμοποίηση, η οποία θεωρείται το ‘’gold standard’’ στη φροντίδα αναπαραγωγής για τις γυναίκες στα 40. Eξειδικευμένα για την ομάδα αυτή των γυναικών και εξατομικευμένα πρωτόκολλα, χρησιμοποιούνται στην κλινική πράξη και σε συνδυασμό με τα ασφαλή φαρμακευτικά σκευάσματα της νέας γενιάς, προσφέρουν εξαιρετικά αποτελέσματα. Η εξωσωματική γονιμοποίηση με ωάρια δωρεάς είναι μια ακόμη δυνατότητα και έχει πολύ υψηλά ποσοστά επιτυχίας.

Παρά τις δυσκολίες, μια γυναίκα στην ηλικία των 40+ μπορεί να πετύχει τη σύλληψη ακόμη και τη φυσική. Ίσως απαιτηθεί περισσότερος χρόνος και προσπάθεια αλλά ενισχύοντας τη φυσική γονιμότητα και με εξειδικευμένη καθοδήγηση, μπορεί να τα καταφέρει. Η πρόσφατη μεταβολή του νομοθετικού πλαισίου, εξαιτίας της καθυστέρησης λόγω της πανδημίας Covid-19, που επεκτείνει το όριο ηλικίας για χρήση μεθόδων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής από τα 50 στα 52 έτη, συνεπικουρεί στην προσπάθεια γυναικών μεγαλύτερης ηλικίας να διεκδικήσουν τη μητρότητα.

Όμως, η πρόληψη διαχρονικά προσφέρει πιο εύκολες και αποτελεσματικές λύσεις, και η κρυοσυντήρηση ωαρίων σε νεαρή ηλικία, όταν ακόμη η δημιουργία οικογένειας δεν αποτελεί προτεραιότητα της γυναίκας, μπορεί να διασφαλίσει υψηλή ποιότητα ωαρίων και μεγαλύτερες πιθανότητες υγιούς εγκυμοσύνης σε όποια ηλικία επιλέξει τη μητρότητα.

Με σύμμαχο την επιστήμη της Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, η γυναίκα στα 40 και μετά τα 40 μπορεί να διεκδικήσει και να επιτύχει τη μητρότητα!